Sigorta Şişirmesi Ağır Hasar Kaydı Nedir Gerçek Mi

Türkiye Sigorta Birliği’nce ağır hasarlı araçları satın alırken ilk olarak hangi parçaların değiştiğine dikkat edilmesi gerektiği belirtilerek, “Sigorta şirketinin hasar tutarını şişirmesi benzer biçimde bir durum sigorta şirketinin kasasından çıkacak parayı artıracağından sigortacılık mantığı açısından esasen makul bir izahat değildir. Bu hususun da göz önünde bulundurulması gerekmektedir.” ifadeleri kullanıldı.

Sıfır araçlarda görülen yığın problemi ve fiyat artışları ikinci el otomotiv piyasasına da tesir etti. İkinci el otomotive ilgi artarken fiyatlarda da yükselişler görüldü.

Sadece ikinci el vasıta almak isteyen tüketiciler, vasıta ararken bakmış olduğu ilanların izahat kısmındaki bir ifade dikkati çekiyor. Bilhassa belli bir hasarın üstündeki araçlar için uygun görülen “pert” ve “ağır hasar” kayıtlı satılık araçlar üstünden çıkılan ilanların izahat kısmında “şişirilmiş hasar kaydı” şeklinde bir ifade içeriyor.

Bu durum, aracın normalde “pert”, “ağır hasarlı” ya da miktarında belirtildiği kadar hasarının olmadığını sadece sigorta şirketinden para almak için bu şekilde kayıt tutulduğu anlamına geliyor.

Bilhassa fiyatı piyasaya gore düşük şekilde ilana çıkan araçlarda görülen bu ifadeler ara sıra tüketicilerin mağdur olmasına niçin oluyor.

Türkiye Sigorta Birliği (TSB) bu durumlara karşı vatandaşların hangi tedbiri alması ve neler yapması gerektiğine ilişkin sorularını yanıtladı.

Tam hasarlı sayılan durumlar

Sorulara ilişkin meydana getirilen açıklamada, nihai tüketici açısından bakıldığında ilk olarak bazı kavramlara açıklık getirilmesi gerektiğine işaret edilen açıklamada, sigortacılık mevzuatına gore kamuoyunda “pert” olarak adlandırılan araçlar için iki değişik prosedür izlendiğini, prosedürlerden bir tanesinin ağır hasarlı araçlar (çekme belgeli), ötekinin ise tam hasarlı araçlar (hurda belgeli) için işletildiği aktarıldı.

Onarım masraflarının ziyan olan aracın rizikonun gerçekleştiği tarihteki kıymetini aşması ve hem de eksper raporu ile aracın onarım kabul etmez bir hale geldiğinin tespit edilmesi durumunda, aracın tam hasara uğramış sayıldığı belirtilen açıklamada, “Bu durumda, aracın ilgili mevzuat doğrultusunda hurdaya ayrıldığına dair hurda tescil belgesi sigortacıya ibraz edilmeden tazminat ödenmez. Söz mevzusu belge kapsamında işlem meydana getirilen araçlar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafınca lisans verilen tesislere teslim edilerek bertaraf edilmekte ve bu araçlar tekrar trafiğe çıkamamaktadır.” denildi.

Açıklamada, “Onarım harcamaları sigortalı aracın rizikonun gerçekleştiği tarihteki kıymetini aşsın yada aşmasın, ağır hasarlı aracın onarımının mümkün bulunduğunun eksper raporu doğrultusunda tespit edilmiş olması durumunda vasıta ağır hasarlı olarak kabul edilmektedir. Aracın ilgili mevzuat doğrultusunda trafikten çekildiğine dair ‘trafikten çekilmiştir’ kaşeli tescil belgesi sigorta şirketine ibraz edilmeden vasıta sahibine sigorta tazminatı ödenmez. Söz mevzusu araçlar çekme belgesi ile trafikten çekildikten sonrasında onarım harcamaları sigorta şirketince ödenmekte ve yine trafiğe çıkabilmesine ilişkin düzenleme Karayolları Trafik Kanunu’nun 41’inci maddesinde yer almıştır.” denildi.

Sigorta şirketlerine hasar tutarının tespiti mevzusunda takdir yetkisi verilmiyor

Oto hasarlarında tazminat tutarlarının Sigortacılık Kanunu çerçevesinde sınırları çizilmiş bağımsız sigorta eksperleri tarafınca, poliçe genel şartları göz önünde bulundurularak tespit edilmiş olduğu anımsatılan açıklamada, bu kapsamda mevzuat sigorta şirketlerine hasar tutarının tespiti mevzusunda takdir yetkisi vermediği bildirildi.

İlgili sigorta eksperleri onarıma ilişkin hasarlı parçanın onarılıp onarılamayacağı, onarılamayacaksa kullanılması ihtiyaç duyulan parçanın hangi vasıfta olması gerektiği ile onarıma ilişkin işçilik vesair maliyetlerini tespit etmiş olduğu bildirilen açıklamada, “Eksper değerlendirmelerinde onarılacak aracın trafikte seyri esnasında vasıta üreticisinin öngördüğü standartlarda aracın hasarının giderilmesi, giderilemiyorsa trafikten çekilmesi kararının verilmesi mevzusunda mesuliyet sahibidir. Gene sigorta şirketi de eksper raporunda tespiti meydana getirilen hasarın internasyonal kabul görmüş standartlarda onarımının yerine getirilmesi yada tazmin edilmesi hususunda mesuliyet sahibidir.” ifadeleri kullanıldı.

“Ağır hasarlı araçları satın alırken ilk olarak hangi parçaların değiştiğine dikkat edin”

Sadece bununla beraber sigorta poliçesi kapsamında meydana getirilen ekspertizlerde ağır hasarlı olduğu kabul edilen bazı araçlarda, aracın onarım sonucu yerine sigortalının/gerçek sahibinin ziyanı tazmin edilerek hasarlı araçlar bu işle iştigal eden çeşitli şahıs yada şirketlerce satın alındığına değinilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Bu aşamada meydana getirilen tramer sorgusunda aracın hasar kayıtları eksper raporunda yazan tutarı yansıtmakla beraber, ağır hasarlı aracı satın alarak onarımını gerçekleştirip piyasaya devam eden şahıs ve kurumların, eksper raporunda belirlenen standartlara uygun şekilde bu aracın onarımını gerçekleştirip gerçekleştirmediği 2. El piyasada bu araçları satın alan kişilerce sorgulanmalıdır. Burada kar elde etmek amacıyla düşük standartlarda onarım gerçekleştirilmesi, trafikte seyir halinde yada kaza esnasında vasıta güvenliğinde ortaya çıkması olası aksaklıklar, insanlara can ve mal kaybı olarak geri dönebilmektedir.

Bu kapsamda tüketiciler ağır hasarlı araçları satın alırken ilk olarak hangi parçaların değiştiğine dikkat etmelidirler. Burada şunu bilhassa vurgulamak gerekir ki, sigorta şirketlerinin eksperler üstünden tespit ettirdikleri onarım maliyetlerinin standartları ile bu araçları satın alan kişilerin onarım maliyetlerinin standartları oldukca iyi araştırılmalıdır. Sigorta şirketinin hasar tutarını şişirmesi benzer biçimde bir durum sigorta şirketinin kasasından çıkacak parayı artıracağından sigortacılık mantığı açısından esasen makul bir izahat değildir. Bu hususun da göz önünde bulundurulması gerekmektedir.”

Öteki taraftan sigorta şirketlerince trafik ve kasko sigortası kapsamında tazminat ödenen gerek ağır hasarlı araçların gerekse kısmi hasarlı araçların hasar bilgilerine Sigorta Informasyon ve Nezaret Merkezi’nin sunmuş olduğu hizmetlerle ulaşılabildiği, tüketicilerin ikinci el vasıta satın almadan ilkin bu servisleri kullanabilecekleri benzer biçimde güvendikleri bir bakım onarım merkezine giderek aracı denetim ettirdikten sonrasında satış işlemini sonlandırmalarının kendi faydalarına olacağı vurgulandı.

“Sigorta suistimalleri nitelikli dolandırıcılık olarak değerlendiriliyor”

Açıklamada, sigorta suistimallerinin hukuki yaptırımlarına da değinildi.

Sigorta suiistimalinin literatürde haksız kazanç elde etmek amacıyla, sigorta şirketinin kararını değiştirecek mühim bir gerçeğin gizlenmesi ya da gerçek dışı bir beyan kanalıyla sigortacının, sigortalı tarafınca bilerek, kasıtlı olarak aldatılması olarak tanımladığı aktarılan açıklamada, sigorta suistimallerinin “Poliçe Düzenlenme Aşamasında” yada “Sigorta Süresi İçerisinde” olmak suretiyle iki değişik kategoriye ayrılmış olduğu bildirildi.

Sigorta süresi içinde kasıtlı olarak bir hasara sebep olunması yada hasarın miktarının olduğundan fazla gösterilmesi suretiyle yarar sağlanması sigorta süresi içinde yaşanmış olan suiistimal vakalarının en tipik örneklerinden olduğu belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Sigorta suiistimalleri birçok ülkede vergi kaçakçılığından sonrasında en yaygın ekonomik kabahat olarak kabul edilmektedir. Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 158’inci maddesi kapsamında sigorta suiistimalleri nitelikli dolandırıcılık olarak değerlendirilmekte ve dört yıldan on yıla kadar hapis ve suçtan elde edilmiş menfaatin iki katından azca olmamak kaydıyla 5 bin güne kadar adli para cezası ile cezasına hükmolunmaktadır.

Son dönemlerde şirketlerimizin bireysel olarak tespit ettikleri ve ek olarak Sigorta data ve Nezaret Merkezi bünyesinde yer edinen Sigorta Suiistimallerini Engelleme Bürosu tarafınca tespit edilen organize kötüye kullanma vakaları yargıya taşınmakta ve bu kapsamda pozitif sonuçlar alınmaktadır. Güvenlik Genel Müdürlüğümüzün son yıllarda sigorta suiistimallerine göstermiş olduğu duyarlılık giderek artmakta bu durum da sektör olarak bizi memnun etmektedir. Suistimallerin engellenmesinin mühim öteki bir yansıması ise şirketlerin hasar maliyetlerinin azalmasıyla vatandaşa sigorta poliçelerinin fiyatlarında düşüş olarak yansımaktadır.”

“İşçilik maliyetleri de tramer üstünden meydana getirilen sorgulamalarda belirtilen tutarlar içinde içeriyor”

Açıklamada oluşan bir hasar durumunda işçilik tutarının tramer kaydına yansıtılıp yansıtılmadığına ilişkin ise şunlar kaydedildi:

“Sigorta tazminatını tespit etme görevi Sigortacılık Kanunu kapsamında bağımsız ve yansız Sigorta Eksperleri tarafınca yerine getirilmektedir. Yürürlükteki mevzuat eksper raporlarının hangi unsurları ihtiva etmesi icap ettiğini açıkça ortaya koymakta olup, tüm yedek parça, boya,kaporta ve mekanik işçilik ile vesaire harcamalar bu raporlara yansıtılmaktadır.

Sorunuzda işaret ettiğiniz işçilik maliyetleri de, hem eksper raporlarına yansımakta hem de tramer üstünden meydana getirilen sorgulamalarda belirtilen tutarlar içinde yer almıştır. Bununla beraber tarafların sigorta şirketinden fazla tazminat almak amacıyla hasar tutarını olması gerekenden yüksek göstermesi gene yukarıda belirttiğimiz suretiyle TCK’nin 158’inci maddesi kapsamında açıkça kabahat olarak tanımlanmış olup, bu tip kötüye kullanma vakalarında firmalar tarafınca lüzumlu girişimlerde bulunulmaktadır.”