Chia Tohumu Diyeti Nedir?
Chia, nane bitkisi üyesi olup, Meksika’da yetişen bir tohumdur. Çok eski çağlardan beri bilinen bu tohum özellikle Aztek ve Mayalılar için önemli bir besin kaynağı olmuştur. Zaman içerisinde dini ritüellerden dolayı tüketilmesi yasaklanmıştır. Zaman içerisinde bu olaydan dolayı kullanımı azalsa da son dönemlerde özellikle kilo verdirdiği ile alakalı söylemler sonucu yeniden tahtına dönüş yapmıştır. Chia, güç ve folklor anlamına gelir. Sıcak ve kurak bölgelerde yetişir. Günümüzde ise dünyanın her bir yerinde üretimine başlanmıştır. Bu kadar sağlıklı olmasının nedeni de içeriğinde omega 3, kalsiyum, protein, lif ve antioksidan bakımından zengin olmasıdır.
Chia tohumu için tam tahıllı bir besinmiş gibi tüketilse de tahıl değildir. Özellikle diyetlerin vazgeçilmesi olan tam tahıllı besinler, vücut tarafından direk tohum olarak emilebilir. (keten tohumu hariç). İçeriğinde oldukça önemli besin değerleri barındırır. Yaklaşık 2 yemek kaşığının içinde bulunanlar,
- 139 kalori
- 4 gram protein
- 9 gram yağ
- 12 gram karbonhidrat
- 11 gram lif
- Vitamin ve mineral
Chia tohumu ayrıca yumuşak ve tatlı bir tada sahiptir. Yemeklere de kolaylıkla konulabilir. Mısır gevrekleri, soslar, sebze yemekleri, pirinç yemekleri ve yoğurdun içine konularak tatlandırılabilir. Sıvı ile bir araya geldiği zaman sıvıyı emer, genleşir ve jel halini alır. Bilimsel araştırmalar sonucunda da kilo vermede, enerji yükseltmede ne kadar başarılı olduğu tespit edilmiştir. Ekmek ve patatese göre karbonhidrat bakımından daha besleyicidir ve pek çok sağlıklı yemek, içeceklerin içine ekleyerek daha da sağlıklı olmasını sağlayabilirsiniz.
Karbonhidrat ve omega 3 bakımından oldukça zengin, sağlıklı ve kilo vermeye yardımcı Chia tohumu iki renge sahiptir. Bunlar siyah ve beyazdır. Hangi tohumun daha sağlıklı ve diyete uygun olduğu ise uzun yıllar boyunca araştırmalar ile karar verilememiştir. Yapılan araştırmalar her iki renkteki tohumun da benzer besin değerlerine sahip olduğunu tespit etmiştir. Aralarında fazla farklılıklar yoktur.
Chia Tohumu Diyetinin Faydaları
İçeriğindeki zengin bileşenlerden dolayı oldukça faydalı bir tohumdur. (tahıl değildir.)
Düşük kalorilidir ve zengin besin maddesine sahiptir
Chia tohumu oldukça küçük bir besin maddesi olsa da içeriğindeki zengin bileşenler, bu tohumun çok faydalı olmasını sağlar. Gluten içermez, orman meyvesinden 3 kat daha fazla antioksidan içerir, ıspanaktan 3 kat daha fazla demir içerir, doğal vitamin ve mineral kaynağıdır, brokoliden 15 kat daha fazla magnezyum içerir, sütten 5 kat daha fazla kalsiyum içerir, somondan 8 kat daha omega 3 içerir ve vejeteryanlar için protein kaynağıdır.
Antioksidan bakımından oldukça zengindir
Antioksidanlar vücudumuz için çok gereklidir. Serbest olarak dolaşan radikallerden ve zararlı maddelerden kurtulmayı sağlar. Vücudun daha temiz olmasını sağlar. Popüler olmasının en başta gelen sebeplerinden bir tanesi de antioksidan bakımından zengin olmasıdır. Bu sayede hücreler kanser ve hastalıklara karşı korunmuş olur.
İçeriğindeki tüm karbonhidratlar liflidir
Chia tohumu 12 gram karbonhidrat içerir ancak bu gramın 11’i liften oluşmaktadır yani vücut 12 gram karbonhidratın 11 gramını eritemez ve sadece 1 gramlık karbonhidrat alımı gerçekleşir. Lifler şeker seviyesini yükseltmediği için karbonhidrat olarak görülmemelidir. Günlük lif miktarının %40’ı chia tohumu tarafından karşılanır. Bu da tokluk hissini arttırır.
Protein bakımından oldukça zengindir
Minik olmasına rağmen ağırlığının %14 ünü proteinden oluşturur. Bu da pek çok bitkiye göre daha fazla olduğunun göstergesidir. Proteinli besinler diyet listelerinin olmazsa olmazları olduğu için kilo verme bakımından da oldukça önemlidir. Özellikle vejeteryanlar için güçlü bir protein kaynağı olacaktır.
Omega 3 bakımından zengindir
Chia tohumu gram başına somondan 3 kat daha fazla omega 3 yağ asitlerine sahip bir tohumdur. Ancak unutulmaması gereken bir nokta vardır ki o da AlA asit oranının fazla olmasıdır. Bu da bitkilerden alınan omega 3’ün etlerden alınanlara göre daha yetersiz olduğunu göstermektedir.
- Kemik sağlığı için faydalıdır.
- Diyabet için faydalıdır.
- Enerji verir.
Başka bir bilgi de enerji vermesidir. Hatta egzersizlerde enerji içeceği tüketmek kadar fazla enerji verdiği tespit edilmiştir. Çok eski zamanlarda Mayalılar ve Azteklerin bu tohumu enerji almak için kullandığı düşünülmektedir. Sporcular ile de denenmiş ve doğrulanmıştır. Bu yüzden diyet programlarına bu yönüyle de eklenebilir.
Mineral bakımından oldukça zengindir
İçeriğindeki mineraller bakımından da oldukça faydalıdır. İçerdiği mineraller; kalsiyum, fosfor, manganez, çinko ve bakır.
Çölyak hastalarına iyi gelir
Glutensiz bir tohumdur ve tam tahıllı bir besin olarak sayılmaz. Bu yüzden tahıla, una alerjisi olan insanların beyaz ekmek, un yerine chia tohumu yemeleri önerilir. Hatta ekmekten daha fazla karbonhidrat barındırmaktadır. İçeriğindeki lif miktarının fazla olması da kilo almaya engel olur.
Kalp sağlığını korur
Asıl amaç olarak kalp sağlığını korumak için de kullanılır. Pek çok araştırma sonucunda kalp krizini, oluşabilecek metabolik semptonları en aza indirdiği tespit edilmiştir. Bununla beraber omega 3’lerin çoğu alfa-linolenik asittir (ALA). Kalp sağlığını koruma da ALA ile gerçekleştirilir. Ancak bazı araştırmalar da ALA asit seviyesinin yüksek olmasının kalp krizine neden olacağını söylemiştir. Kalp konusu en ince ayrıntıya kadar incelenmeli ve kesinlik olmalıdır. Ancak chia tohumunda yetersiz bilimsel araştırmaların olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle kesinlikle doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
Chia Tohumu Diyetinin Zararları
Chia tohumu ne kadar çok faydalı özelliğe sahip olsa da aslında zararlı yönleri de vardır. Omega 3 bakımından oldukça zengindir ve ALA asit oldukça fazla bulundurur. Bu asit, kalp krizi riskini arttırabilir bir özelliğe sahiptir. Fazla tüketildiği zaman ciddi sorunlara yol açabilir. Ayrıca midede şişip tok tutma hissi yaratır. Fazla tüketildiği takdirde şişkinliğe ve kramplara neden olabilir.
Chia tohumu diyeti ile ilgili fazla bilgi olmadığı için kesin olarak sadece tek bir diyet yerine geçtiğini söylemek yanlış olur. Sadece diyetlerin yanında daha verimli ve sağlıklı bir işleyiş sağlar. Tam anlamıyla bir diyet görevi görmez. 48 gramdan daha fazla chia tohumu tüketmek çeşitli yan etkilere yol açabilir. Tokluk hissi sağladığı için tüketilmek istense de başka lifli besinler ile de tokluk hissi sağlanabilir.
Yüksek omega 3 barındırdığı için kanda sulanmalara yol açar. Bu da kan basıncının düşmesine ve kanamalara neden olur. Bazı kişilerde de alerjik reaksiyonların oluştuğu gözlemlenmiştir.
Chia Tohumu Diyeti Nasıl Yapılır?
Chia diyeti son zamanlarda popüler bir hale gelmiş bir diyettir ve değişik şekillerde uygulanabilir. Tam olarak bir diyet görevi görmediği için daha çok diyetlerin yanında verim arttırmak, sağlık kazandırmak adına kullanılır. Tek başına tüketileceği gibi yiyecek ve içeceklerle de kullanılabilir. Detoks içeceği olarak da diyetinize ekleyebilirsiniz.
Chia Tohumu Nasıl Kullanılır?
Chia tohumunu tek başına tüketmek tatsız olabilir. Bu yüzden farklı yemek ve içeceklere ekleyerek hem tatlarını daha güzel bir hale getirebilirsiniz hem de sağlıklı bir şekilde kilonuzun korunmasını sağlarsınız. Yiyecek ve içeceklerin karbonhidrat, antioksidan, omega 3 ve protein miktarlarını arttırır. Faydalarından yararlanmak bu kadar basittir. Ayrıca kullanırken keten tohumu gibi öğütmeye de gerek duymaz. Besin değeri oldukça yüksek olan bu tohumu pek çok şeyin içine katabilirsiniz.
- Tek başına suya katarak,
- Meyve suyu ile karıştırarak,
- Puding yaparak,
- Smoothie yaparak,
- Gevreklerin içinde,
- Trüf yapımında,
- Salatalara ve soslarında,
- Ekmek yapımında,
- Et ve balık harcı olarak,
- Kek yapımında,
- Kahvaltıda,
- Reçellerde,
- Kurabiye yapımında,
- Çorbalar ve soslarında,
- Yoğurtun içine ekleyerek,
- Çay olarak,
- Enerji içeceği yerine kullanabilirsiniz.
Chia Tohumu Diyeti Listesi Örneği
Kahvaltı
- 1 fincan chia tohumlu çay
- Chia tohumlu peynirli omlet
- 1 kase yoğurt
- Domates
- Peynir
- Salatalık
- Zeytin
Ara Öğün
- Chia tohumlu buzlu içecek
- Yarım muz
Öğlen
- Chia tohumlu köfte
- Şekersiz sütlaç
Ara Öğün
- 1 porsiyon meyve salatası
Akşam
- Brokoli çorbası
- Chia tohumlu 1 dilim ekmek
- Fırında çıtır tavuk
- Mevsim yeşillikleri
Chia Tohumu Diyeti Dikkat Edilmesi Gerekenler
Chia tohumu diyeti fazla bilimsel kanıtlara sahip bir diyet değildir. Bu yüzden daha sonradan alerjik reaksiyonlar ve çeşitli yan etkiler gözükmesin diye ilk olarak mutlaka doktora danışmak gereklidir. Uzun süreli kullanıma da uygun değildir. Tek başına da uygulanabilir ancak yemek ve içeceklerin içinde daha etkili ve leziz olur. Ayrıca tam olarak bir diyet yerine geçmediği de unutulmamalıdır. Diğer diyetlerin yanında yardımcı eleman olarak kullanılabilir veya tok tutma özelliği sayesinde kilo verebilirsiniz.
Chia Tohumu Diyeti Kilo Vermenize Yardımcı Olabilir mi?
Chia tohumunun yapılan pek çok araştırma sonucunda kilo vermede etkili olduğu tespit edilmiştir. Kilo verirken teşvik ettiği bir gerçektir ancak asıl amacı tok tutmaktır. İçeriğinde bol miktarda lif olduğu için uzun süre tok kalmayı sağlar. Bu sayede aşırı yemek yemenin önüne geçer, daha düzenli ve sağlıklı bir beslenme anlayışı olmasını sağlar. 2 yemek kaşığında neredeyse 10 gram lif bulunur bu da günlük ihtiyacın %40’ını karşılıyor demektir. Yüksek lifli gıdaların kilo vermede ne kadar etkili olduğu bilimsel olarak bilinen bir şeydir. Hatta o kadar önemlidir ki 2015 yılında yapılan bir araştırmada günlük 30 gram lif almanın diyet programı uygulamak ile eşdeğer olduğunu tespit etmiştir. Tabi ki de lifli besinler bu kadar etkilidir ancak sadece lifli besinler ya da sadece Chia tohumu tüketerek ideal kiloya ulaşmak çok zordur. Bunların yanında beslenme düzeni, sağlıklı besinler ve sporda gereklidir.
Araştırmalar ile Chia tohumu;
Chia tohumu kilo verdirme de ne kadar başarılı gözükse de aslında pek çok besine göre daha fazla kalori ve yağa sahiptir. Bu da ideal kiloya ulaşmak için verilen emekte ne kadar başarılı olunur sorusunu yanıtsız bırakmaktadır. Günlük tok kalma ihtiyacını karşılasa da bunu abartıp fazla yerseniz, fazla kalori almış olursunuz. Bu da kilo vermenizi engeller. Her ne kadar kilo vermede etkili olduğu söylense de halen kesin bir kanıt yoktur. Araştırmalar sonucunda Chia tohumu yiyenlerin yemeyenlere göre kilolarında bir değişiklik olduğu gözlenmemiştir. Tok kalmaları sadece fazladan kilo almalarını engeller niteliktedir.
Denemeye değer mi?
Chia tohumu yediğiniz zaman, sıvı ile birleştiğinde genleşme ve jel haline gelme olayı gerçekleşir. Bu da haliyle sizin uzun süre tok kalmanızı sağlar ve asıl amaç da budur. Bu yüzden denenebilir. Ayrıca zengin içeriği kilo veremeseniz bile vücudunuz için daha sağlıklı olacaktır. En azından beyaz ekmekten alınacak karbonhidrat, chia tohumu ile alınırsa daha sağlıklı olur. Hatta beyaz un yerine bile kullanılabilir. Hem de yemeklere ve içeceklere daha leziz bir tat verecektir.
