Triger Kayışı Ne İşe Yarar Koparsa Ne Olur Maliyeti Ne Kadardır ?

Triger kayışı motorda oldukça mühim bir görevi olan tehlikeli sonuç bir parçadır. Belirli yıl ve kilometre aralıklarda yenilenmesi gerekir ve dikkatsizlik edilmesi ve kopması sonucunda motorda oldukça büyük ve masraflı tamiratlara niçin olabilmektedir.

Triger kayışı çoğu zaman devletimizde bu isim ile adlandırılsa da esas olarak “Timing Belt” kısaca zamanlama kayışı ve “Camshaft Belt” Egzantrik mili kayışı olarak adlandırılmaktadır. Triger adı ise ingilizce “Trigger” kısaca tetik kelimesinden gelmektedir. Sadece yapmış olduğu işin karşılığı olarak en mantıklı ismin “Zamanlama kayışı” bulunduğunu düşünüyoruz.

Motor açısından oldukça yaşamsal bir parça olduğundan hem sağlam hem de uzun ömürlü olması gereklidir. Ek olarak zamanlama işlemi gerçekleştirdiği için de kayma yapmaması gerekir. Bu yüzden dişli bir halde çoğu zaman kauçuk ve çelik tel/kumaş dönem malzemeden kompozit bir yapı şeklinde üretilir. Ek olarak kevlar, aramid ve karbon fiber benzer biçimde hususi ve dayanıklı malzemelerin de kullanıldığı hususi kayışlar mevcuttur. Marka ve modele bağlı olmak suretiyle çoğu zaman 60.000km-100.000km aralığında değişen bu parçanın zincir tipinde olanları da mevcuttur ve genel anlamda değişiklik gerektirmez. Sadece otomobil üreticilerinin büyük bir kısmı daha sessiz ve azca sürtünme ile çalışan kauçuk triger kayışlarını tercih ederler.

Triger kayışı ne işe yarar?

Triger kayışı krank milinden almış olduğu hareketi ekzantrik mili ve/yada millerine ileterek supapların açılıp kapanmasına olanak elde eden bir parçadır. Ek olarak otomobil modeline bağlı olarak motor soğutma sıvısını soğutma sistemi içinde döndüren devridaim pompasına da hareket verir. Bu sayede hem egzantrik mili hem de devridaim pompası gereksinim duyan dönme hareketini elde etmiş olur.

Sadece bu hareket aktarımı rastgele bir halde gerçekleşmez. Kayış sisteme takılmadan ilkin hem egzantrik dişlileri üstünde hem de krank mili kayış dişlisi üstünde bulunan çentikler belli bir hizaya getirilir. Bu hiza üretici tarafınca belirlenmiştir. Bu hizanın sağlanması yardımıyla supaplar doğru zamanda açılıp kapanır. Yanlış monte edilmesi durumunda ise supaplar yanlış zamanlarda açılıp kapanır. Dolayısı ile de motor hasar görebilir.

Triger sistemi hangi parçalardan oluşur?

Marka ve modele nazaran değişmek suretiyle çoğu zaman;

Triger kayışı: Krank milinin hareketini egzantrik miline iletir.
Gergi bilyesi: Triger kayışının istenilen şekilde gerdirilmesine yarar.
Devridaim pompası: Motor soğutma sıvısını sistemde döndürür.

Bu parçalar çoğu zaman bir ekip olarak satılır ve hep birlikte değişmiş olur. Yalnız ses meydana getiren bir bilyenin, eskimiş bir kayışın yada sorunlu çalışan devridaim pompasının tek başına değişmesi kafi olmayabilmektedir. Kullanılan parçalardan herhangi birisinde meydana gelebilecek arıza öteki parçalar ne kadar iyi durumda olursa olsun sistemi topyekün dağıtacağı için yalnız arızalı parçanın değiştirilmesi büyük riske niçin olmaktadır. Bu durumu rahat ve genel bir halde “Bir zincir en zayıf halkası kadar sağlamdır” sözü ile özetleyebiliriz.

Triger kayışı koparsa ne olur?

Triger kayışı sisteme takılırken belli bir yol izlendiğini yukarıda belirtmiştik. Bu düzenin bozulması motorun hasar görmesine yada muntazam olmayan bir halde çalışmasına niçin olur. Öteki taraftan kayışın kopması bu düzensizliğin niçin olabileceği sonuçların en üst düzeyde gerçekleşmesine niçin olur. Motorda oldukça ciddi harcamaya niçin olur.

Triger kayışının kopması sonucu; (sıralı değildir)

Ilkin bir patırtı olur peşinden motor durur
Supap zamanlaması bozulur
Zamanlaması bozulan supaplar kapalı olması gerekirken açık kalır
Açık supaplara pistonlar çarpar
Pistonların çarpması sonucu supaplar eğilir
Pistonlar da supapların çarpmasıyla hasar görür
Silindir kapağı ve yanma odalarında ise kopan ve çarpan parçalardan dolayı zedelenmeler olur
Supap ve pistonların ilgili olduğu tüm parçalarda kasmadan kaynaklı zorlanmalar meydana gelir
Ziyan olan tüm parçaların değişmesi ve/yada işlem görmesi gerekir
Kısacası motorun rektefiye işlemi (gözden geçirme) görmesi gerekir